Levertransplantatie
De lever
De lever is een groot orgaan in uw lichaam, met een gewicht van 1200 tot 1500 gram. Hij ligt in de rechterbovenbuik. De lever ontvangt zuurstofarm bloed, rijk aan voedingsstoffen, uit de darmen via de poortader (vena portae), en zuurstofrijk bloed via de leverslagader (arteria hepatica). Als het bloed door de lever is gestroomd, wordt het via de onderste holle ader (vena cava inferior) naar het hart teruggevoerd.
De belangrijkste functies van de lever
- De lever zorgt ervoor dat 24 uur per dag suiker beschikbaar is, hoewel wij een beperkt aantal malen per dag eten.
- De lever speelt een belangrijke rol bij de aanmaak en omzetting van eiwitten, vitamines en stoffen die de stolling van het bloed mogelijk maken.
- De lever zorgt voor de opbouw, opslag en afbraak van energierijke stoffen.
- De lever zorgt voor het onschadelijk maken van allerlei giftige stoffen, zoals onder andere geneesmiddelen en alcohol. Eén van de stoffen is bilirubine, wat ontstaat door de afbraak van rode bloedcellen. Wanneer de lever niet goed functioneert, hoopt bilirubine zich op in de huid en slijmvliezen. Deze kleuren geel en de patiënt heeft geelzucht.
- De vorming van gal, een vloeistof die ervoor zorgt dat vetoplosbare stoffen het lichaam via de lever kunnen verlaten en dat vetten en vetoplosbare vitamines uit de voeding worden gehaald.
Wat is een levertransplantatie?
Een levertransplantatie is een ingrijpende operatie waarbij uw zieke, niet goed functionerende lever wordt verwijderd. Deze wordt vervangen door een nieuwe lever, die op dezelfde plaats zal worden teruggeplaatst. Deze operatie wordt ook wel een “orthotope levertransplantatie” genoemd. De operatie neemt gemiddeld ± 8 uur in beslag, dit verschilt van persoon tot persoon. Er ontstaat ten gevolge van de operatie een litteken op de buik, een snede beginnend op het borstbeen naar beneden langs de onderkant van de rechter ribbenboog.
Om de donorlever niet door het lichaam af te laten stoten, slikt u de rest van uw leven medicijnen. Daarnaast moet u onder controle blijven van een transplantatiecentrum.
Levertransplantaties zijn mogelijk bij volwassenen en bij kinderen. In het Erasmus MC te Rotterdam worden alleen levertransplantaties bij volwassenen verricht.
Waarom is een levertransplantatie noodzakelijk?
De lever is een orgaan dat niet te vervangen is door therapieën of medicijnen. Als de lever stopt met functioneren, komt het lichaam in levensgevaar en is de enige oplossing een levertransplantatie. Er zijn verschillende leverziekten waarvoor behandelingen bestaan om de klachten te onderdrukken, maar de oorzaak wordt niet weggenomen.
Veel leverziekten veroorzaken langdurige leverbeschadiging waardoor levercirrose ontstaat. Hierbij sterven levercellen af en worden vervangen door vezelig bindweefsel. Door deze verandering gaat het functioneren van de lever steeds verder achteruit.
Wanneer de lever niet goed functioneert en zijn taken niet meer voldoende kan uitvoeren, kunnen de volgende verschijnselen ontstaan:
- ernstige vermoeidheid, zwaktegevoel en futloosheid
- geelzucht
- jeuk
- donkere urine
- ontkleurde ontlasting
- bewustzijnsstoornissen, verwardheid en coma
- ophoping van vocht in de buik (ascites)
- het braken van bloed (door scheuren van spataderen in de slokdarm)
- bloedingsneiging
Een levertransplantatie is in deze levensbedreigende situatie de enige oplossing.
Wie komen in aanmerking voor een levertransplantatie?
Aan de hand van bepaalde landelijk vastgelegde voorwaarden wordt vastgesteld of iemand in aanmerking komt voor levertransplantatie.
Deze voorwaarden luiden als volgt:
- er is sprake van een eindstadium leverziekte
- er is geen andere behandeling meer mogelijk
- er is een beperkte levensverwachting
- er zijn geen andere, ernstige lichamelijke aandoeningen die een bezwaar vormen voor een transplantatie
- er is geen actief alcohol- en drugsgebruik
- de patiënt begrijpt wat een levertransplantatie inhoudt en is ook in staat om te voldoen aan de leefregels na de operatie
Risico’s bij een levertransplantatie
Aan een levertransplantatie zijn risico’s verbonden. Ten eerste is de levertransplantatie op zichzelf een ingrijpende en grote operatie. Na de operatie kunnen er chirurgisch technische problemen ontstaan. Er bestaat onder meer kans op nabloeding, gallekkage, of trombose in een belangrijke leverslagader (arterie hepatica). Daarnaast is er met name in de eerste 4 weken het risico van infectie en van afstoting van de lever door het lichaam. Op de langere termijn zijn er de bijwerkingen van de medicijnen die u moet blijven gebruiken om afstoting blijvend te voorkomen. De risico’s van een levertransplantatie zijn dus niet gering. Als de screening is afgerond en u toestemming geeft voor de levertransplantatie, zal de maag-, darm- en leverarts de risico’s en de mogelijke complicaties met u bespreken. De afgelopen jaren zijn er veel ontwikkelingen geweest in de medicamenteuze behandeling en chirurgische technieken, waardoor de resultaten van de transplantaties sterk zijn verbeterd.